W jaki sposób dieta może wspierać immunoterapię?

Immunoterapia, znana również jako terapia biologiczna, to nowoczesna metoda leczenia nowotworów, której celem jest wzmocnienie naturalnych mechanizmów obronnych organizmu w walce z komórkami nowotworowymi. W odróżnieniu od tradycyjnych terapii, takich jak chemioterapia czy radioterapia, które bezpośrednio atakują komórki rakowe, immunoterapia mobilizuje układ odpornościowy pacjenta do rozpoznawania i niszczenia tych komórek. Umożliwia to skuteczniejszą eliminację komórek nowotworowych. Skuteczność immunoterapii zależy jednak od wielu czynników, takich jak typ nowotworu, stan układu odpornościowego pacjenta oraz interakcje z innymi metodami leczenia, ogólny stan zdrowia. Pomimo obiecujących wyników, immunoterapia nie zawsze jest skuteczna, dlatego trwają intensywne badania nad jej dalszym doskonaleniem i optymalizacją.

Coraz więcej badań wskazuje na to, że styl życia, w tym dieta, może być jednym z ważnych czynników, które mogą zarówno zwiększać, jak i zmniejszać odpowiedź organizmu na leczenie.

Właściwe odżywianie wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego, pomaga kontrolować stan zapalny i wpływa na mikrobiom jelitowy – jeden z kluczowych czynników regulujących funkcjonowanie układu immunologicznego. Badania pokazują, że odpowiednio skomponowana dieta może poprawić skuteczność immunoterapii i zmniejszyć ryzyko działań niepożądanych.

Podstawowe zalecenia żywieniowe przy immunoterapii - dieta śródziemnomorska jako punkt wyjścia

Przy immunoterapii, tak jak w przypadku innych metod leczenia, zwiększa się zapotrzebowanie na białko i energię. Korzystny jest sposób żywienia w stylu diety śródziemnomorskiej, oparty o nieprzetworzone produkty, różnorodne produkty roślinne - podkreśla się pozytywny wpływ błonnika pokarmowego na skuteczność immunoterapii - przy czym zakres produktów bogatych w błonnik i ich porcje powinny być dodatkowo dopasowane do tolerancji i występujących skutków ubocznych leczenia. Nie należy zapominać również o zbilansowaniu diety w produkty bogate w białko i tłuszcze roślinne.

Ważne jest także picie odpowiedniej ilości wody oraz lekkostrawne przygotowywanie posiłków – najlepiej przez gotowanie, duszenie lub pieczenie bez nadmiaru tłuszczu. Regularna, dostosowana do możliwości aktywność fizyczna również wspiera organizm w walce z chorobą.

Dieta w trakcie immunoterapii - co należy wyeliminować

Podstawowe eliminacje dotyczą produktów, które wchodzą w interakcje z lekami - np. grejpfruty i granaty oraz soki / suplementy z tych owoców. Mogą zaburzać metabolizm niektórych leków immunoterapeutycznych (np. inhibitorów punktów kontrolnych, takich jak niwolumab czy pembrolizumab) - powodują wzrost stężenia leków we krwi, co zwiększa ryzyko działań niepożądanych. Z tego samego powodu należy zachować ostrożność ze wszystkimi ziołami (również spożywanymi w formie naparów, herbat) i suplementacją.

Szkodliwe będzie spożywanie alkoholu i palenie tytoniu. Wskazane, żeby wyeliminować cukry proste i przetworzoną żywność, produkty bogate w tłuszcze trans i utwardzone tłuszcze roślinne. Wykluczenia obejmują również wszystkie odzwierzęce produkty surowe (surowe mięso, surowe ryby , owoce morza i jaja), sery pleśniowe.

Niewskazane jest spożywanie produktów smażonych, wędzonych, ciężkostrawnych.

Błonnik - bardzo korzystny, ale...

Należy bardzo uważać na nadmiar błonnika w diecie. Z jednej strony obecność błonnika zwiększa skuteczność immunoterapii (między innymi poprzez wpływ na zwiększenie różnorodności mikrobioty jelitowej). Z drugiej - nadmiar może powodować lub nasilać skutki uboczne leczenia, np. biegunki. W efekcie zbyt intensywne zwiększanie ilości błonnika w diecie będzie prowadzić do pogorszenia stanu odżywienia, co przekłada się w ostateczności na gorsze wyniki leczenia. Ilość błonnika w diecie powinna być zawsze dopasowana indywidualnie.

Indywidualne modyfikacje diety w trakcie immunoterapii

Ogólne rekomendacje, które odnoszą się do metody leczenia powinny być dodatkowo dopasowane do indywidualnych potrzeb pacjenta - diagnozy onkologicznej i chorób współtowarzyszących, wyników badań, indywidualnej tolerancji produktów spożywczych, jak również możliwości organizacyjnych, wieku pacjenta i jego wcześniejszych / dotychczasowych nawyków żywieniowych (w zależności od tych dotychczasowych nawyków konieczne jest dopasowanie tempa i zakresu modyfikacji).

Podstawowym aspektem jest również dopasowanie porcji produktów w poszczególnych posiłkach w taki sposób, który zapewni pokrycie zapotrzebowania na energię, białko i składniki odżywcze. Spożywanie właściwych produktów ale bez dopasowania odpowiednich porcji nie zabezpiecza spożycia energii i składników odżywczych na odpowiednim poziomie - jest to bardzo częsty problem wśród pacjentów - dieta jest bogata w witaminy, mikroskładniki, ale brakuje podstaw - czyli energii, białka i pozostałych makroskładników w odpowiednich ilościach.

Dobór produktów powinien uwzględniać indywidualną tolerancję produktów spożywczych i występujące skutki uboczne leczenia - błędem będzie wprowadzanie do diety dużych ilości błonnika w sytuacji występujących biegunek - doprowadzi to do nasilenia dolegliwości.

Immunoterapia - zastosowanie w leczeniu chorób nowotworowych

Zastosowanie tej metody leczenia stale się rozwija i według prognoz będzie stosowana coraz częściej - aktualnie immunoterapia jest już wykorzystywana w terapii wielu różnych chorób nowotworowych. Poniżej załączam listę - takie zestawienie pokazuje bardzo wyraźnie, że nie będzie jednej idealnej diety do wprowadzenia przy immunoterapii, a choroba nowotworowa będzie przecież tylko jednym z wielu czynników, które należy wziąć pod uwagę przy doborze sposobu żywienia.

Obecnie immunoterapia jest stosowana w leczeniu różnych rodzajów nowotworów, w tym:

czerniaka i nowotworów skóry
raka płuca (zarówno niedrobnokomórkowego, jak i drobnokomórkowego)
raka nerki
nowotworów regionu głowy i szyi
nowotworów ginekologicznych
raka pęcherza moczowego
raka jelita grubego
raka przełyku i żołądka
niektórych podtypów raka piersi
nowotworów hematologicznych, takich jak chłoniaki i białaczki

W jaki sposób dieta może zwiększać skuteczność immunoterapii - rola błonnika i mikrobioty jelitowej

Badania pookazują istotny związek pomiędzy zawartością w diecie błonnika, mikrobiotą jelitową a skutecznością immunoterapii - obecność błonnika w diecie zwiększa skuteczność immunoterapii. Nie oznacza to jednak, że błonnik powinien być głównym składnikiem diety, wręcz przeciwnie - nadmierna ilość tego składnika będzie podrażniać przewód pokarmowy, powodować dolegliwości takie jak wzdęcia i biegunki (nadmiar błonnika przy zbyt małym spożyciu płynów będzie też powodować…. zaparcia), utrudniać spożycie białka i energii na prawidłowym poziomie.

Dlatego również spożycie błonnika powinno być dopasowane indywidualnie - koniecznie należy wziąć pod uwagę tolerancję produktów bogatych w błonnik i wcześniejsze nawyki żywieniowe pacjenta. Podstawowa kwestia - nie należy stosować diety bogatej w błonnik jeśli występują biegunki, u pacjentów po niedawnych operacjach na przewodzie pokarmowym, z dużym spadkiem masy ciała.

W jaki sposób dieta może zwiększać skuteczność immunoterapii - rola białka, stanu odżywienia oraz indywidualnie zbilansowanej diety

Immunoterapia choroby nowotworowej to metoda leczenia, która polega na mobilizacji układu odpornościowego pacjenta do walki z komórkami nowotworowymi. W przeciwieństwie do tradycyjnych metod, takich jak chemioterapia, nie działa bezpośrednio na komórki rakowe, ale wzmacnia naturalne mechanizmy obronne organizmu.

Podstawowa rola diety, które może przyczynić się do zwiększenia skuteczności immunoterapii to zabezpieczenie stanu odżywienia organizmu - dostarczanie na bieżąco odpowiedniej ilości energii, białka i pozostałych składników odżywczych, czyli dostarczanie składników budulcowych do regeneracji i właściwego funkcjonowania układu odpornościowego.

W tym celu dieta powinna być dopasowana indywidualnie - w praktyce, w ramach porady dietetycznej - oprócz ustalenia zakresu produktów zalecanych i niewskazanych w diecie - polega to również na dopasowaniu porcji produktów w poszczególnych posiłkach.

Kiedy mówimy o zabezpieczaniu zapotrzebowania na energię, białko i składniki odżywcze - nie oznacza to jednocześnie przeładowania diety białkiem czy energią 'do oporu'. Byłoby to obciążające dla przewodu pokarmowego i narządów wewnętrznych. Prowadziłoby to również do wzrostu masy ciała, a takiej sytuacji również chcemy unikać ***. Otyłość także wpływa niekorzystnie na wyniki leczenia. Jednocześnie nie zapominajmy o tym, że niedożywienie może współwystępować z nadmierną masą ciała. Tutaj znowu wracamy do indywidualnego planu żywieniowego.

*** wzrostu masy ciała unikamy oczywiście wtedy, kiedy nie występuje niedowaga / ryzyko rozwoju niedożywienia przy prawidłowej masie ciała - ale również wtedy nie przeładowujemy diety 'do oporu', tylko stopniowo zwiększamy wartość energetyczną i odżywczą - jest to bardzo ważne

Wystąpienie skutków ubocznych w trakcie immunoterapii wymaga modyfikacji diety

Skutki niepożądane i sytuacje, kiedy należy uwzględnić specyficzne modyfikacje żywieniowe, które mogą znacznie odbiegać od ogólnych zaleceń żywieniowych przy immunoterapii:

obecność dodatkowych jednostek chorobowych poza diagnozą onkologiczną
spadek lub wzrost masy ciała
nudności i wymioty
brak apetytu, zaburzenia smaku
immunologiczne zapalenie jelita, występowanie biegunki
immunologiczne zapalenie wątroby
zapalenie pęcherzyka i dróg żółciowych oraz trzustki
dobór produktów i ich porcje, ogólny zakres modyfikacji dietetycznych jest również mocno uzależniony od takich czynników jak wcześniejsze nawyki żywieniowe, gotowość Pacjenta do zmian, wiek, możliwości organizacyjne

Indywidualna porada dietetyczna - na czym polega? (poczytaj więcej)

► Zarezerwuj termin konsultacji dietetyczno-onkologicznej

wraz z opracowaniem indywidualnego planu żywieniowego (KALENDARZ)

Dieta Pacjenta w trakcie immunoterapii

INDYWIDUALNA DIETA PRZY IMMUNOTERAPII

Zaplanuj konsultację z dietetykiem onkologicznym

Indywidualnie dopasowana dieta wspomaga terapię onkologiczną, w tym immunoterapią,

zmniejsza nasilenie skutków ubocznych, poprawia codzienny komfort i jakość życia Pacjentów.

Poprawa stanu odżywienia (wraz ze stabilizacją masy ciała), efektywna regeneracja organizmu, uwzględnienie

lub unikanie konkretnych składników w diecie ma realny wpływ na poprawę skuteczności różnych metod leczenia

(m.in. leczenie operacyjne, chemioterapia, radioterapia, immunoterapia).

► Zarezerwuj termin konsultacji dietetyczno-onkologicznej

wraz z opracowaniem indywidualnego planu żywieniowego (KALENDARZ)

mgr Justyna Bielka-Grocka Dietetyk Kliniczny | Onkologiczny

justynabielka.dietetyk@gmail.com | + 48 534 624 775

WSPARCIE ŻYWIENIOWE W TRAKCIE IMMUNOTERAPII

Konsultacje indywidualne i plany posiłków

Oferuję kompleksowe wsparcie - konsultacje indywidualne wraz z opracowaniem planu żywieniowego, który będzie dopasowany do stanu zdrowia, metody leczenia, zapotrzebowania na energię i składniki odżywcze.

Jednocześnie plan posiłków nie jest rygorystyczną dietą do stosowania dzień po dniu - to zestaw zbilansowanych, szczegółowo opisanych posiłków, z którego można wybierać - również w zależności od własnych preferencji. Takie postępowanie znacznie ułatwia codzienne planowanie, jednocześnie unikamy niepotrzebnego zamieszania czy rygoru.

podczas konsultacji spokojnie przechodzimy przez omówienie zaleceń żywieniowych, nawet jeśli na pierwszy rzut oka dotychczasowe informacje na temat żywienia wzajemnie się wykluczają, odpowiadam na pytania, wspólnie ustalamy kwestie i potrzeby organizacyjne oraz preferencje związane z planem żywieniowym

po konsultacji przygotowuję zarówno materiały edukacyjne jak i gotowy plan działania w postaci zestawu różnorodnych posiłków - każdy posiłek to opisane porcje, zakres produktów i zamienniki oraz sposób przygotowania

Indywidualna porada dietetyczna - na czym polega? (poczytaj więcej)

► Przeczytaj więcej o mnie - kwalifikacje zawodowe

► Poznaj opinie moich Pacjentów

Jestem absolwentką Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku Dietetyka. Należę do Polskiego Towarzystwa Dietetyki. Specjalizuję się w dietetyce onkologicznej, klinicznej oraz dietoprofilaktyce - stale aktualizuję swoją wiedzę uczestnicząc w kolejnych kursach, szkoleniach i konferencjach poświęconych tematyce dietetyki onkologicznej i klinicznej.

Mam wieloletnie doświadczenie w pracy z pacjentami onkologicznymi w różnym wieku, na różnych etapach leczenia. Łączę zalecenia żywieniowe przy współwystępowaniu wielu jednostek chorobowych.

Do każdej pacjentki i każdego pacjenta podchodzę indywidualnie, z zaangażowaniem i empatią. Ja również doświadczyłam choroby bliskich mi osób - rozumiem perspektywę bycia 'po drugiej stronie'. Wierzę, że pomaga mi to lepiej rozumieć potrzeby pacjentów i rodziny w tym trudnym czasie.

► Zarezerwuj termin konsultacji dietetyczno-onkologicznej

wraz z opracowaniem indywidualnego planu żywieniowego (KALENDARZ)

DIETETYK ONKOLOGICZNY

mgr Justyna Bielka-Grocka